O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand veterinariya meditsinasi instituti “ Chorvachilik va o

20 
3.
Meva sabzavotlarning sifat ko’rsatkichlarini organoleptik usulda qanday 
aniqlash mumkin. 
 
6-amaliy mashg‘ulot 
Mavzu: 
 
Mahsulot sifat ko’rsatkichlarini aniqlashda organoleptik 
usullarning qo‘llanilishi 
Mashg‘ulotning maqsadi: 
texnik shartlar va standart tushunchalari bilan 
tanishish. Talabalarga etishtirilgan mahsulotni savdo-sotiq yoki qayta ishlashga 
topshirayotganda ularning sifatini to‘g‘ri aniqlashni o‘rgatish. 
Ishlash tartibi.
Talabalar 3-4 kishi bo‘lib guruhlarga bo‘linishadi va 
mahsulotning avvalo tovar sifatini aniqlashadi (meva-sabzavotlarni katta-kichikligi, 
tashqi ko‘rinishi, etilganligi, shakli va boshqalar). Keyin shu guruhlar yangi uzilgan 
mahsulotga organoleptik baho qo‘yishini o‘rganishadi (1-rasm). 
1-rasm.
 Penetrometr asbobida mevaning pishganlik darajasini aniqlash: 
1-stilindrli; 2-stiferblatli. 
Yangi uzilgan meva va sabzavotlarning organoleptik baho-lanishi uchun sifat 
ko‘rsatkichlarining quyidagicha mohiyat koef-fistientlari shkalasi belgilanadi: 
o‘lchami (diametri)
0,15 
shaklining to‘g‘riligi, tipikligi 
0,1 
tashqi ko‘rinishi 
0,2 
ranggining jadalligi
0,15 
ranggining bir xilligi
0,15 
ta’mi 
0,6 
hidi 
0,4 
qoplovchi to‘qimalarining konsistenstiyasi 
0,1 
yumshoq, seret konsistenstiyasi
0,2 
1 
2 

21 
Shunday 
qilib, 
ushbu 
namunaning 
organoleptik 
baholanishi 
sifat 
ko‘rsatkichlarining mohiyat koeffistientlarini hisobga olganda 8,8 ballni tashkil 
etadi. 
Meva va sabzavotlarni qayta ishlashdan olingan mahsulotlarning organoleptik 
baholanishi uchun sifat ko‘rsatkichlarining quyidagicha mohiyat koeffistientlari 
shkalasi belgilanadi: 
tashqi ko‘rinishi 
0,15 
meva, sabzavotlarning ranggi 
0,1 
sharbat, namakob ranggi 
0,1 
sharbat, namakobning tiniqligi 
0,1 
meva, sabzavotlarning konsistenstiyasi
0,35 
ta’mi 
0,7 
hidi 
0,4 
tipikligi
0,1 
Shunday qilib, ushbu qayta ishlangan mahsulot namunasining organoleptik 
baxolanishi sifat ko‘rsatkichlarining mohiyat koeffistientlarini hisobga olganda 8,6 
ballni tashkil etadi. 
Meva va sabzavotlarni organoleptik baholash (yangi uslub bo‘yicha) 1, 2-
jadvallarda keltirilgan. 
1-jadval 

Download 1,58 Mb.