20
3.
Meva sabzavotlarning sifat ko’rsatkichlarini
organoleptik usulda qanday
aniqlash mumkin.
6-amaliy mashg‘ulot
Mavzu:
Mahsulot sifat ko’rsatkichlarini aniqlashda organoleptik
usullarning qo‘llanilishi
Mashg‘ulotning maqsadi:
texnik shartlar va standart
tushunchalari bilan
tanishish. Talabalarga etishtirilgan mahsulotni savdo-sotiq
yoki qayta ishlashga
topshirayotganda ularning sifatini to‘g‘ri aniqlashni o‘rgatish.
Ishlash tartibi.
Talabalar 3-4 kishi bo‘lib guruhlarga bo‘linishadi va
mahsulotning avvalo tovar sifatini aniqlashadi (meva-sabzavotlarni katta-kichikligi,
tashqi ko‘rinishi, etilganligi, shakli va boshqalar). Keyin shu guruhlar yangi uzilgan
mahsulotga organoleptik baho qo‘yishini o‘rganishadi (1-rasm).
1-rasm.
Penetrometr asbobida mevaning pishganlik darajasini aniqlash:
1-stilindrli; 2-stiferblatli.
Yangi uzilgan meva va sabzavotlarning organoleptik
baho-lanishi uchun sifat
ko‘rsatkichlarining quyidagicha mohiyat koef-fistientlari shkalasi belgilanadi:
o‘lchami (diametri)
0,15
shaklining to‘g‘riligi, tipikligi
0,1
tashqi ko‘rinishi
0,2
ranggining jadalligi
0,15
ranggining bir
xilligi
0,15
ta’mi
0,6
hidi
0,4
qoplovchi to‘qimalarining konsistenstiyasi
0,1
yumshoq, seret konsistenstiyasi
0,2
1
2
21
Shunday
qilib,
ushbu
namunaning
organoleptik
baholanishi
sifat
ko‘rsatkichlarining mohiyat koeffistientlarini hisobga olganda 8,8
ballni tashkil
etadi.
Meva va sabzavotlarni qayta ishlashdan olingan mahsulotlarning organoleptik
baholanishi uchun sifat ko‘rsatkichlarining quyidagicha
mohiyat koeffistientlari
shkalasi belgilanadi:
tashqi ko‘rinishi
0,15
meva, sabzavotlarning ranggi
0,1
sharbat, namakob ranggi
0,1
sharbat, namakobning tiniqligi
0,1
meva, sabzavotlarning konsistenstiyasi
0,35
ta’mi
0,7
hidi
0,4
tipikligi
0,1
Shunday qilib, ushbu qayta ishlangan mahsulot
namunasining organoleptik
baxolanishi sifat ko‘rsatkichlarining mohiyat koeffistientlarini hisobga olganda 8,6
ballni tashkil etadi.
Meva va sabzavotlarni organoleptik baholash (yangi uslub bo‘yicha) 1, 2-
jadvallarda keltirilgan.
1-jadval
