40
U reja va bo’ylama qirqimning alohida qismlarining ta'sirini hisoblovchi koeffitsientlar
ko’paytmasiga teng.
K
yak
= K
1.
K
2
.
K
3
……………K
n
Hozirgi vaqtda tez-tez
uchrab turadigan hollar uchun, O’zbekistonning hamma tog’li,
cho’lli uchastkalarini hisobga olgan holda avariyalar koeffitsientini 23 ta deb olish qabul
qilingan.
Yakuniy avariya koeffitsientni aniqlash uchun maxsus chiziqli grafik quriladi. Avariya
koeffitsienti grafigida yo’lning rejasi va bo’ylama qirqimi harakat xavfsizligiga bog’liq bo’lgan
barcha qismlari ko’rsatilgan holda chiziladi.
Qurilgan yakuniy avariya koeffitsietini asosida quyidagi mulohazalar qabul qilinadi:
1.Yangi avtomobil yo’li loyihalanganda va ta'mirlangan yo’l loyihasida
joylardagi yakuniy
avariya koeffitsienti qiymati
15-20 dan oshmasligi kerak.
2.Yer rel'ef sharoiti og’ir bo’lgan joylarda mustahkam ta'mirlash loyihalanganda,joylardagi
sharoitga qarab avariya koeffitsienti qiymati 25-40 dan oshgan yo’l qismlari qayta quriladi.
Yo’lning transportdan foydalanish sifatini va harakat xavfsizligini asosiy vazifalaridan
biri harakat tartib qoidalariga sezilarli ta'sir qiluvchi yo’l qismlari yoki uning alohida bo’laklarini
aniqlashdan iborat. Bunday joylarda asosan, yo’l-transport hodisalari ro’y berib turadi.
Harakat xavfsizligini va qulayligi jixatidan loyiha chizig’i variantlarini baholashda prof.
V.F. Babkov
tomonidan ishlab chiqilgan, xavfsizlik koeffitsienti grafigi, berilgan ma'lumotlar
asosida harakat tezligi epyurasi quriladi.
Xavfsizlik koeffitsienti deb, yo’lni aniq bir
qismidagi harakat tezligi V
1
ni shu qismga
kirib kelishdagi eng yuqori tezlik V
kirish
nisbatiga aytiladi:
кириш
хавф
V
V
К
Avtomobil yo’llari xavfsizlik koeffitsienti qiymatiga
qarab quyidagi bosqichlarda
baholanadi:
K
xavf
< 0,4 - joy juda xavfli;
K
xavf
= q 0,4 : 0,6 joy xavfli;
K
xavf
> q 0,6 : 0,8 joy kam xavfli;
K
xavf
> 0,8 - umuman xavfsiz.
Yangi yo’l loyiha qilinayotganida xavfsizlik koeffitsienti K
xavf
> 0,8 dan kichik bo’lgan joylar
bo’lishi mumkin emas.
