Suhbatdoshni eshitishga va tushunishga xalaqit bera-

Download 3 Mb. Pdf ko'rish
bet	39/79
Sana	04.06.2024
Hajmi	3 Mb.
	#259988

1 ... 35 36 37 38 39 40 41 42 ... 79

Bog'liq
pedagogik konfilikt

5. Effektiv eshitish qoidalari.

4. Suhbatdoshni eshitishga va tushunishga xalaqit bera-
digan xatolar.
Afsuski, biznes aloqalarining ko‘plab ishtirokchi-
lari o‘z sheriklarini qanday tinglashni bilishmaydi. Ko‘pincha
suhbatdoshni eshitish va tushunishni qiyinlashtiradigan xatolarni
ko‘rib chiqing.

Tanqid
– bu suhbatdosh gapirishni tugatmaganida, eshitilgan
narsaga erta baho berishdir. Agar biror kishi ma’ruzachini oxiri-
gacha tinglasa, u, qoida tariqasida, tanqid qilish istagini yo‘qo-
tadi.

Mudofaa reaksiyasi
– bu suhbatdoshning o‘z nuqtai nazariga
to‘g‘ri kelmaydigan, u bilan rozi bo‘lmagan narsani eshitishi
bilanoq qarshi hujumni boshlash istagi.

Polemika
– ularning ustunligini isbotlash istagi tufayli har bir
eshitilgan iborani so‘roq qilish va unga qarshi chiqish
istagi. Agar ma’ruzachi har bir gapdan keyin o‘z ishini isbotlashi
kerak bo‘lsa, munozarali tinglovchilar unga aytmoqchi bo‘lgan
narsalarni tushunib yetishi ehtimoldan yiroq emas.

Maslahat,
hatto eng yaxshi niyat bilan berilgan bo‘lsa ham,
ma’ruzachining erkinligini cheklaydi, bu esa dialog ishtirok-
chilarining faolligini pasaytirishi mumkin. Har doim ham
aytilmagan muammo, uni hal qilish bo‘yicha maslahat so‘rash-
dir. Shuning uchun siz o‘zingizning maslahatingizni faqat
so‘ralganda berishingiz kerak.

E'tiborni o‘ziga qaratish
– bu birovning xabariga o‘zlarining
javoblarida suhbatni o‘zlariga, ularning fikrlari va qiziqishlariga
o‘tkazish istagi, bu esa tinglash emas, balki hukmronlik qilish
istagini bildiradi. Bunday tinglovchiga boshqa murojaat qilish
ehtimoli yo‘q.

5. Effektiv eshitish qoidalari.
Sarhisobi yuqorida, quyida-
gi
samarali eshitish uchun qoidalarni
shakllantirish mumkin :

136
suhbat mavzusiga e’tiboringizni qarating, diqqatni jamlang;
siz bilan gaplashadigan odam, muammolaringizni unuting,
suhbatdoshning fikr poezdiga ergashing. Fikrlash tezligi nutq
tezligidan 3-4 baravar yuqori ekanligini unutmang, shuning
uchun sabr qiling;
nafaqat so‘zlarga, balki yuz ifodalariga ham e’tibor bering;
imo-ishoralar, ma’ruzachining holati, uning intonatsiyasi,
nutq hajmi va darajasi;
suhbatdoshga ijobiy sozlang;
u sizga yoqimsiz bo‘lsa ham; his-tuyg‘ularingizni boshqa-
rishga harakat qiling;
qulay o‘tiring, lekin bo‘shashmang kabi;
bo‘shashish diqqat bilan tinglashni qiyinlashtiradi;
qiziqish bilan tinglang: tez-tez tabassum qiling, boshingizni
silkiting,
suhbatdoshingizning ko‘ziga va roziligiga qarang; bu siz va
suhbatdoshingiz o‘rtasida o‘zaro xushyoqish va hurmat muhitini
yaratishga yordam beradi;
suhbatdoshga xalaqit bermang, unga imkoniyat bering;
fikringizni oxirigacha bildiring; soatga qaramang, sabrsiz
ishoralar qilmang;
begona narsalarga qaramang va ular bilan skripka qilmang -
bu chalg‘itadi, suhbatdoshni asabiylashtiradi. Ayolni tinglayot-
ganda uning ko‘zlariga tez-tez qarab turing, chunki ayollar erkak-
larnikiga qaraganda fikr-mulohazalarga ko‘proq moyil bo‘lisha-
di;
Buning yordamida tushungan ma’ruzachini ko‘rsating:
reflektiv tinglash texnikasi;
chalg‘itmang, suhbat mavzusidan chetlashmang;
suhbat davomida ma’ruzachining asosiy fikrlarini ajratib
ko‘rsatish ;
suhbatdagi pauzalar vaqti, eshitganlaringizni aqlan xulosa
qilishga harakat qiling;
ma’ruzachi bilan hamdard bo‘lishga harakat qiling, o‘rnidan
turishga harakat qiling;

137
uning o‘rnida suhbatdoshning his-tuyg‘ularini aks ettirish
texnikasidan foydalaning;
eshitganlaringizga baho bermang ; baholashga shoshilmang;
suhbat natijalari; hamma narsani oxirigacha tinglang va keyin
baholang.
Shunday qilib, samarali tinglashning asosiy qoidalariga rioya
qilish va muayyan vaziyatga mos keladigan aks ettiruvchi va aks
ettirmaydigan tinglash texnikasidan foydalanish ishbilarmonlik
aloqalarini yanada samarali qilishi mumkin.

Download 3 Mb.

1 ... 35 36 37 38 39 40 41 42 ... 79

Download 3 Mb.

Pdf ko'rish