157
Май 2021 10-қисм
Тошкент
O`QUVCHILARNING OG`ZAKI NUTQINI O`STIRISH ORQALI PIRLS
TOPSHIRIQLARIGA TAYYORLASH VA KOMPETENSIYALARNI
SHAKLLANTIRISH
Xolnazarova Dildora Xudoykulovna
Sirdaryo viloyati Xovos tumani 7-umumta’lim
maktabining boshlang`ich sinf o`qituvchisi
Telefon: +998 94 160 22 83
Annotatsiya:
Ushbu maqolada boshlang`ich sinf o`qish darslarida o`quvchilarning og`zaki
nutqini o`stirish orqali PIRLS topshiriqlarini bajarish va kompetensiyalarni
shakllantirishda
interfaol metodlar, ta’limiy o`yinlar, ko`rgazmalilikni o`rni ko`rsatilib o`tilgan.
Kalit so`zlar:
o`qish, og`zaki nutq, PIRLS, kompetensiya.
O`qish darslarida o`quvchilarning og`zaki nutqini o`stirishda va PIRLS xalqaro tadqiqotlarga
tayyorlashda o`quvchilarning tayanch va fanga oid kompetensiyalarini shakllantirishning quyidagi
ijobiy samara beruvchi yo`nalishlar asos bo`ladi:
1. Boshlang`ich sinf o`qish darslarida o`quvchilarning og`zaki nutqini o`stirishda PIRLS
xalqaro tadqiqotiga
oid topshiriqlar bajarishda, tayanch va fanga oid kompetensiyalarini
rivojlantirishda o`quvchilarning yosh va individual xususiyatlarini inobatga olgan holda ularning
qiziqish va qabul qilish darajasidagi interfaol metodlardan unumli foydalanish;
2.
O`qish darslarida o`quvchilarning og`zaki nutqini o`stirishda PIRLS xalqaro tadqiqotlariga
oid topshiriqlarni bajarishda hamda tayanch va fanga oid kompetensiyalarini shakllantirishda DTS
talablarini
bajarishlariga erishish;
3.
PIRLS xalqaro tadqiqotiga oid topshiriqlarni bajarishda darslar jarayonida bolalar
faolligini oshiruvchi interfaol metodlar, ta’limiy o`yin, ko`rgazmalilik, yozma ish turlari, rebus va
krossvordlardan
unumli foydalanish;
4.
PIRLS xalqaro tadqiqotiga oid topshiriqlarni bajarishda,
tayanch va fanga oid
kompetensiyalarini shakllantirishda zamonaviy axborot vositalarini qo`llay olishi;
5.
PIRLS xalqaro tadqiqotiga oid topshiriqlar berishda o`quvchilarni badiiiy asar o`qishga
yo`naltirish va u asosda nutq boyligini oshirish imkonini beruvchi faoliyatga yo`naltirish;
6.
PIRLS xalqaro tadqiqotiga oid topshiriqlar bajarishga yo`naltirishda o`quvchilarning
nutq boyliklarini oshirishda badiiy adabiyotga bo`lgan qiziqishini o`stirishda avvalo bolada badiiy
asar ustida ishlash orqali uning mohiyati mazmunini tushunishga o`rgatish lozim. Buning uchun
dastlab darslikdagi hikoya, she’r, ertaklarning mazmunini anglashga o`rgatib
borish zarur;
O`quvchi asat ustida ishlash barobarida yangi so`zlarni o`rganadi, buning asosida lug`ati
ham boyib boradi. Og`zaki nutqi boyib, so`zlashish imkoniyatlari kengayadi.
Boshlang`ich sinflarda o`quvchilarning tayanch va fanga oid kompetensiyalarini o`stirishda
o`qish darsning o`rni beqiyosligi barchaga ma’lum. Shu bois dars jarayonida qo`llangan har bir
interfaol metod, o`yin, ko`rgazmalilik alohida ahamiyat kasb etadi.
Masalan: 2-sinf o`qish fanidan “Bir kabutar” mavzusida “Matn tahlili” metodi asosida tahlil
qilish orqali matn ustida ishlash kompetensiyalarini shakllantirish imkoni yuzaga keladi.
