|
Foydalanilgan asosiy darslik va o’quv qo‘llanmalar
|
| bet | 10/114 | | Sana | 10.06.2024 | | Hajmi | 6,68 Mb. | | #262162 |
Bog'liq Taza JMN OMK 2 kurs UZB 2021Foydalanilgan asosiy darslik va o’quv qo‘llanmalar: A3; A4; A5; A6; Q6;Q7; Q8; Q9; Q10; Q11;
TAKRORLASH UCHUN SAVOLLAR.
Egiluvchanlik xaqida umumiy tushuncha?
Egiluvchanlikni tarbiyalash vositalari?
Egiluvchanlikni tarbiyalash metodlari?
Egiluvchanlikni tarbiyalash turlari?
Egiluvchanlikni tarbiyalashda tashqi muxitning ahamiyati?
Egiluvchanlikni o’lchamlari?
Egiluvchanlikni namoyon bo’lishi?
Qaddi-qomatni tarbiyalash usullari?
CHAQQONLIKNI TARBIYALASH METODIKASI
Reja:
1.Chaqqonlik haqida tushuncha
2.Chaqqonlikni fiziologik va psixologik asoslari
3.Chaqqonlikni tarbiyalash metodikasi
Harakatlarning koordinaciyaviy murakkabligi chaqqonlikning birinchi wlchovidir. Agar harakatning fazo, vaqt, kuch xarakteristikalari harakat vazifasiga mos bwlsa, harakat etarli darajada aniq bo’ladi, harakat vazifalari harakatning aniqligi tushunchasini keltirib chiqaradi. harakatning aniqligi chaqqonlikning ikkinchi wlchovidir.
Hayotda va sportda duch kelishi mumkin bo’lgan barcha harakatlarni ikki guruhga ajratamiz.
1. Nisbatan stereotip harakatlar.
2. Nosteriotip harakatlar.
Engil atletika ywlkasida, tekis joyda yugurishlar, uloqtirish va sakrashlar, gimnastika mashqlari, birinchi guruh harakatlariga, sport wyinlari, yakkama-yakka olishuv, slalom, kross va shu kabilar ikkinchi guruhga kiritiladi. Stereotip harakatlardagi aniqlik, kishi bu harakatlarni bajarishning qanchalik uzoq mashq qilganligiga, va uni texnikasini o’zlashtirganligiga bog’liq. Agar inson to’g’ridan-to’g’ri, tayyorgarliksiz yangi harakatlarni birdaniga bajara boshlasa, harakatni o’zlashtirib olishi uchun vaqtni turlicha sarflanishiga qarab chaqqonlikka baho beriladi. Shuning uchun yangi harakatni o’zlashtirib olishga ketgan vaqt shug’ullanuvchida chaqqonlik sifatining kwrsatkichlaridan biridir.
Yuqorida aytganlarni hisobga olib, birinchidan chaqqonlikni yangi harakatlarni tezda o’zlashtirib olish qobiliyati (tez wrganish qobiliyati), ikkinchidan,harakat faoliyatini twsatdan o’zgarayotgan sharoit talablariga muvofiq tezda qayta moslash deb tushunish to’g’ri bo’ladi. Bu ta`rifimizdan kwrinib turibdiki, chaqqonlik – bu baholash uchun yagona o’lchovga (kriteriyga) ega bwlmagan murakkab kompleksli fazilatdir.har bir muayyan holda, sharoitga qarab u yoki bu kriteriyni tanlab oladilar. Chaqqonlik anchagina xususiy fazilatdir. Sport wyinlarida chaqqon bo’lib, gimnastikada unchalik chaqqonlik kwrsata olmaslik mumkin. Chaqqonlikning hayotiy muhim harakat sifati tarzida namoyon bwlishi gavdaning nisbatan kam harakatda bo’lgani holda, qwllar bilan mohirona harakat qilishda qwl chaqqonligini namoyon bwlishi (ajratuvchi, slesarlik, uymakorlik, duradgorlik, stanokda ishlash, kosiblik va boshqalarda) ko’zga tashlanadi. har qanday harakat qanchalar yangi bo’lib tuyulmasin, doimo koordinaciyaviy bog’lanishlar asosida bajariladi.
Sxema tarzida har qanday individ yangidan-yangi harakatlarning barchasini oldindan o’zlashtirgan tajribalari zahirasi asosida o’zlashtiradi va mustahkamlangan, g’oyat ko’p elementar koordinaciyaviy bwlakchalarning yig’inini tuzadi. Kishida harakatlar koordinaciyalarining zahirasi, harakat kwnikmalari zamini qanchalik ko’p bwlsa, u yangi harakatlarni shuncha tez o’zlashtirib oladi. Unda chaqqonlik darajasi aytarli yuqori bo’ladi. Chaqqonlikning namoyonlik darajasi analizatorlar faoliyatiga, jumladan, harakat analizatorlarining faoliyatiga bog’liqdir. İndividning harakatlarni aniq tahlil etish qobiliyati qanchalik rivojlangan bwlsa, yangi harakat-larni tez egallab, ularni qayta o’zlashtirish, yangilash imkoniyatlari shunchalik yuqori bo’ladi. Sport bilan endigina shug’ullana boshlagan kishilardiharakat tuyg’usi (kinesteziya) kwrsatkichlari zahirasiga tayanib o’rgatish (o’qitish) jarayoni ywlga qwyiladi. Boshqacha qilib aytsak, shug’ullanayotganlarda o’z harakatlarini aniq sezish va idrok qilish qobiliyatlari qanchalik yaxshi bwlsa, yangi harakatlarni ular shunchalik tez o’zlashtiradilar. Chaqqonlik markaziy nerv sistemasining plastikligiga ham bog’liq va uning darajasi shu bilan aniqlanadi. Chaqqonlik, psixologiya nuqtai nazaridan, o’z harakatlarini va tevarak-atrofidagi harakatni ijro etish, sharoitni idrok etish qobiliyati qanchalik ekanligiga, shuningdek, shug’ullanuvchining tashabbuskorligiga bog’liq. Bu harakat sifati murakkab harakat reakciyalarining tezligi va aniqligini namoyon qilishda juda muhim rol` wynaydi.
|
| |
