56
holatiga ko‘ra «xaltacha ko‘rinishda» pishgan tuxumga o‘xshash, ya‘ni
quyuqlashgan tuxum oqi xaltachani eslatadi.
To’la pishirilgan tuxum. Ishlovdan o‘tgan tuxum qaynab turgan tuzli suvda
10-12
minut qaynatilib, sovuq suvda chayilib, po‘sti tozalanmay iste‘molga
tarqatiladi. Tozalangan holda salatlar,
sovuq taomlar, suyuq taomlar, sardaklar
qiymaga aralashtirish uchun ishlatiladi. To‘la pishirilgan tuxumning oqi va sarig‘i
quyuq, zich ko‘rinishda bo‘ladi. Agar tuxum uzoq muddatda qaynatilsa zichlanish
darajasi davom etaverishi natijasida qattiq holga kelib, hazm bo‘lishi qiyinlashadi.
Tuxum tuzli suvda pishirilganda tuxum ichidagi
bosimga nisbatan yuqoriroq
sun‘iy osmatik bosim hosil qilinadi. Shu sababdan tuxum suvga solganda yorilsa
tuz solish natijasida uning suvga oqib chiqishi to
l
xtaydi. To‘la pishirilgan luxum
sovuq suvga solib sovitiladi. Agar sovuq suvda sovitilmasa, oqsil tarkibidagi
oltingugurtli vodorod birikmasi bilan tuxum sarig‘idagi temir elementlari o‘zaro
reaksiyaga kirishib temirli oltingugurt birikmasini hosil qiladi va tuxum sarig‘i
ustida qoramtir dog‘ hosil bo‘ladi. Bunday hodisaning oldini olish uchun
pishirilgan tuxum qaynoq suvdan olinib, sovuq suvda sovitilishi kerak.
Po‘choqsiz holda tuxumni pishirish. Kastryulkadagi suvni qaynash darajasiga
ko‘tarib, tuz,
sirka solib, aylanma holda aralashtirib, o‘rtasidagi o‘rama
chuqurlikka tuxum chaqib solinadi va 3-4 minut davomida past darajada
qaynatiladi. Bunda ajralib chiqqan oqsillar pichoq bilan taniga yopishtirib turiladi.
Tuxum sarig‘i suyuqroq bo‘lib, tuxum oqining o‘rtasida joylashishi kerak.
Bunday usulda pishirilgan tuxumlar sovuq yoki issiq holda berilishi mumkin.
Tarqatishda qovurilgan oq bulka non ustiga qo‘yib, ustidan sardak quyib yoki issiq
go‘sht taomlariga qo‘shib beriladi. Bu usulda tuxumni pishirish uchun 1 l suvga 50
g sirka, 10 g tuz solinadi.
