74
tarbiyalashda yoki ularning farzandiga nisbatan xurujda aybla-
shadi;
d) O‘qituvchilar va ota-onalarning bolani tarbiyalashda
o‘zaro ayblovlari.
Ota-onalar va bolalar o‘rtasidagi ziddiyatlar yanada murak-
kab va dinamikroq. Haqiqat shundaki, bola o‘z rivojlanishida
ketma-ket bir necha yosh bosqichlarini bosib o‘tadi, ularning har
biri tarbiyachilardan alohida yondashuv va ma’lum darajadagi
pedagogik bilimlarni talab qiladi. O‘smirlik, ayniqsa, tarbiya
masalasida qiyin. Ushbu davrda bola ota-onaning ilgari «beg‘u-
bor» hokimiyatini tanqidiy tahlil qilishni boshlaydi, yangi mos
yozuvlar guruhlarini izlaydi va topadi, o‘zini tasdiqlashga hara-
kat qiladi, shu jumladan, ota-onalar bilan to‘qnashuvlar orqali.
Ota-onalar va davlat organlari o‘rtasidagi nizolar, ularning
mohiyati va oqibatlari jihatidan eng dramatik bo‘lib, ota-onalar-
ning bolani tarbiyalashda ishtirok etmasligi bilan bog‘liq. Bun-
day nizolarning bir necha asosiy sabablari bor: a) oilani moddiy
ta’minot darajasining pastligi; b) ota-onalarning jismoniy, ruhiy
kasalliklari; d) ota-onalar tomonidan me’yorlar, qadriyatlar va
tarbiya usullarining sezilarli og‘ishlari; e) ota-onalarning farzand-
larini tarbiyalashni istamasligi (individual xudbinlik, ichkilik-
bozlik, ota-onalarning giyohvandligi va boshqalar). Ko‘pincha
bunday to‘qnashuvlar ota-ona huquqlaridan mahrum bo‘lish
bilan tugaydi.