71
Foydali maslahatlar
§5.5. SABZAVOT VA MEVALARDAN SHARBATLAR TAYYORLASH
Sharbatlar. Meva hamda sabzavot sharbatida yangi uzib olingan meva va
sabzavotlar tarkibida mavjud bo’lgan barcha foydali oziq moddalari saqlangan
bo’ladi, ular inson organizmida yengil hazm bo’ladi. Oziq-ovqatlarda vitamin kam
bo’lgan qish va erta bahor fasllarida sabzavot sharbatlari
ichish barcha yoshdagi
kishilar uchun, ayniqsa yosh bolalar va kamquvvat kishilar uchun juda foydali.
Sharbatlar yangi uzib olingan mevalarning tabiiy xususiyatlarini to’la saqlaydn,
qand qo’shilganda esa ta’mi va to’yimliligi yana ham ortadi. Eti bilan tayyorlangan
meva sharbatlari, masalan, o’rik, shaftoli, olxo’ri,
pomidor sharbatlari ayniqsa
foydalidir. Bunday sharbatlarda boshqa foydali moddalardan tashqari, pektin va
kletchatka
moddalari saqlangan bo’lib, ular ichak faoliyatini normallashtirish va
organizmdagi xolesterin moddasining kamayishiga yordam qiladi.
Sanoatda ishlab chiqariladigan quyuqlashtirilgan
va omixta sharbatlar
xushta’m, quyuqlashtirilgan holatda olish uchun tabiiy sharbat (asosan olmaniki)
maxsus apparatlarda uzoq qaynatib quyultiriladi. Tabiiy sharbatga nisbatan
konseptrasiyalangan sharbatlar tarkibida quruq moddalar miqdori 6 marta ko’p
bo’ladi. Meva va sabzavot sharbatlarini magazinlardan sotib olish mumkin,
shuningdek, uy sharoitida turli sharbatsiqqichlardan foydalanib tayyorlash mumkin.
Uzum sharbati uzumning barcha shifobaxsh xususiyatlarini saqlaydi. U yengil
hazm bo’ladigan shakar (glyukoza va fruktoza), organik kislotalar (olma, vino va
limon kislotalari) va mineral tuzlarga boy bo’ladi. Uzum' sharbatida asosan karotin
(A provitamini), V va S vitaminlar mavjud. Uzum sharbati parxez mahsuloti sifatida
tavsiya etnlib, yuqori kaloriyaga egadir.
Olma sharbati qand, pektin moddalari va
mineral tuzlar (ayniqsa temir tuzi)ga boy ichimlik. O’rik sharbati (eti bilan)
tarkibida kaliy, temir tuzlari va ayniqsa karotin moddasi ko’p bo’ladi. Olxo’ri
sharbati eti bilan va shakar qo’shib tayyorlanadi, pektin moddalari ko’p bo’lib,
chanqovni bosadi, shuningdek me’da-ichak yo’li faoliyatini normallashtirishga
yaxshi ta’sir ko’rsatadi. Apelsin va mandarin sharbatlari vitaminlar (ayniqsa. S
vitamini)ga
boy ichimlik bulib, singa kasalligiga qarshi ta’sir qilish xususiyatiga
ega. Eti bilan tayyorlangan qora smorodina sharbatida ham S vitamini miqdori ko’p.
Qulupnay va krijovnnk sharbatlarida esa birmuicha kam bo’ladi. Pomidor sharbati
tarkibiga o’simlikdan tayyorlanadigan ovqatlarda uchraydigan barcha vitaminlar
kiradi.
Ammo bu sharbatda karotin, S vitamini, shuningdek mineral tuzlar, shakar
va organik kislotalar ayniqsa ko’p. Pomidor sharbati
past kislotaliligi bilan
xarakterlanadi
, xushta’m, chanqovni bosadi.
Sabzi sharbati - karotin manbai, tarkibida inson organizmi uchun zarur bo’lgai
kalsiy, fosfor va temir tuzlari bor. Kaloriyasi va organizmga singishi jihatidan
. Suvda pishirilayotgan kartoshkani sanchqi yordamida teshib
qo’ysangiz, yorilib ketmaydi..
