|
Mikrofaunalarni o’rganish
|
| bet | 27/252 | | Sana | 04.12.2023 | | Hajmi | 11,69 Mb. | | #110957 |
Bog'liq NEFT VA GAZ konlari geologiyasiMikrofaunalarni o’rganish. Quduqlar kesimini mikrofaunalar ma’lumotlari bo’yicha o’rganish amaliyotda keng qo’llaniladi. Mikrofaunani jinsdan ajratib olish uchun namuna maydalanib, yuvilib, quritiladi, so’ng lupali binokulyarda tekshiriladi. Barcha ko’zga ko’ringan mikrojonzotlar (foraminiferlar, ostrakodlar va b.) namunadan ajratib olinib, mikrofaunalarni aniqlaydigan jadvallar bilan solishtirib ko’riladi. So’ngra quduq kesimi bo’yicha asosiy mikrofaunalarning taqsimlanishi o’rganilib, ular uchraydigan svita va qatlamlar ajratiladi. Kesimni ayrim svita, pachka va gorizontlarga ajratish mikrofaunalar turining o’ziga xos shakllariga yoki belgilangan shakllariga hamda ularning miqdorining o’zgarishiga qarab amalga oshiriladi.
Qattiq jinslarni (ohaktosh, dolomit va b.) burg’ilashda yassi-parallel shliflar tayyorlanadi. Shliflarga nur tushirib, undagi mikrofauna chig’onoqlari siniqlari va ularning shakllari aniqlanadi.
O’zbekistondagi konlarda mikrofauna (foraminifer)larni o’rganish 1932 yildan boshlangan. Tajribalardan ma’lumki, mikrofaunalar tadqiqoti natijalariga ko’ra quduq kesimida nafaqat svitani, balki kichik intervallar-gorizontlarni ham ajratish mumkin.
Ushbu metoddan samarali foydalanish uchun avvaldan namunaviy kesim tuzilishi va mikrofaunalarni o’rganilayotgan jinslarning kesimda taqsimlanish yo’sini ko’rsatilishi zarur. Ushbu kesim yordamida burg’ilash eritmasidan olingan shlamdagi mikrofaunani o’rganish mumkin. Olingan ma’lumotlar asosida quduqni burg’ilash jarayoni nazorat qilinadi. Burg’ilash eritmasi tarkibidagi mikrofauna miqdori uni quduqqa haydashdan oldin o’rganilishi va aniqlanishi lozim. Mikrofaunalar eritma tayyorlanayotgan gil jinsdan o’tadi. Bunday mikrofaunalarning o’rganilayotgan kesimda taqsimlanishini aniqlash muhim ahamiyatga ega.
Mikrofauna metodi bilan tadqiqotlar olib borish kesimda fauna uchramaganda yanada ahamiyatlidir. Olingan ma’lumotlar geolog-neftchiga quduq kesimini o’rganishda va jinslarning nisbiy yoshini aniqlashda zarur.
Spora-gulchangli tahlil. Metod turli yotqiziqlarda uchraydigan sporalar (gulsiz o’simliklarning va ba’zi bir hujayrali jonivorlarning urchish organi) va gulchang (o’simlikning erkak jinsi hujayralari)ni aniqlash va o’rganish bilan shug’ullanadi.
Sporalar majmuasini hamda gulchangini va ularning foizdagi nisbatini
o’rganilayotgan yotqiziqlar hosil bo’lgan zamonda yashagan o’simliklarning taxminiy tarkibini tadqiq qilish orqali aniqlash mumkin. Sporalar va gulchangni o’rganish natijasida turli o’simliklarning gulchangliligini, spora va gulchangini saqlanganlik darajasini, ularning qanchalik uzoqqa olib borib yotqizilganligini va sh.k.larni tiklash va tasavvur etish mumkin. O’simliklar qoldiqlarini jinslarning qatlanishi bo’yicha o’zgarishi to’g’risidagi statistik tavsifi spektr (sporali, gulchangli yoki spora-gulchangli) tahlil deb ataladi.
Spora-gulchangli tahlil qatlamlar ichida fauna va flora qoldiqlari uchramaganda ahamiyatga ega. Undan asosan kontinental yotqiziqlarni o’rganishda foydalaniladi. Spora va gulchangi deyarli hamma turdagi kontinental yotqiziqlarda uchraydi. Bu metod yotqiziqlar kesimini genetik turlarga ajratishda va ayniqsa paleogeografik sharoitlarni tiklashda ishlatiladi.
Spora-gulchangli tahlil uchun olinayotgan jins namunalari tashqi aralashmalardan tozalangan bo’lishi lozim.
|
| |
